بتمن و جوکر. دو شخصیت محبوبی که همانند کره ی بادام زمینی بر روی هم دیگر تاثیر گذارند و داستان های زیادی را با هم دیگر تجربه کرده اند.

اخیرا این دو شخصیت برای بار هزارم با همدیگر در شماره ی چهلم سری کمیک های بتمن که نویسنده های آن اسکات اسنایدر و گرگ کاپولو هستند،رو در رو شده اند و داستانی را روایت میکنند. به همین دلیل تصمیم گرفتیم به بررسی پنج تا از بهترین و قدرتمند ترین و در عین حال تاثیرگذارترین آرک های بتمن و جوکر بپردازیم که بعضی از آنها تغییراتی اساسی در صنعت کمیک ایجاد نمود.

5- Detective Comics #475(1978)

Detective Comics #475 کمیک

برخی از داستان های جوکر میل او به آنارشیسم را از طریق غوغاهای پوچ گرایانه به نمایش میگذارند ولی برخی دیگر مثل این داستان هستند که بر خلاف خط داستانی ظاهرا مسخره خود به ما یادآوری میکنند که جوکر یک کمدین شکست خورده است! این داستان که به Laughing Fish معروف است ، سال 1978 نوشته شد، یعنی در دورانی که کم کم شاهد نوشته شدن داستان های برجسته تری از روی شخصیت جوکر بودیم که سعی داشتند وی را از فضای بچه گانه ای که به خاطر سریال تلویزیونی "بتمن و رابین" در دهه 60 میلادی ایجاد شده بود دور کنند.

جوکر - ماهی خندان

البته این داستان هم حالتی بامزه و فکاهی دارد ولی در عین حال به ما نشان میدهد جوکر واقعا چقدر دیوانه است. همچنین بار دیگر به ما نشان میدهد که هر وقت هوش و غیر قابل پیش بینی بودن جوکر با هم ترکیب شوند او تبدیل به بزرگترین دشمن بتمن میشود. نویسنده و طراح به خوبی این دو مورد را با هم ترکیب کرده و یک داستان نمادین را خلق کرده اند.

4- Batman #251 (1973)

4- Batman #251 (1973)

قطعاً در دهه 70 میلادی این نویسنده ای برجسته به نام «دنی اونیل» بود که به همراه طراحی بزرگ به نام «نیل آدامز» به داستان های شوالیه تاریکی جان تازه ای داد. آنها در این شماره نیز یک اثر کلاسیک خلق کرده اند که به "انتقام پنچ گانه جوکر" معروف است. در این داستان بار دیگر متوحه میشویم که جوکر یک نیروی توقف ناپذیر از مرگ و تخریب است ولی او کارش را با چنان تعهدی به جزئیات انجام میدهد که باعث میشود داستان هایش برای خواندن خیلی fun باشند. نکته جالب اینه که او تقریبا موفق میشود بتمن را شکست دهد ولی تصمیم میگیرد وی را نکشد زیرا نمیخواهد از روی شانس برنده شود!

جوکر - بتمن

او در عوض یک نقشه بسیار پیچیده تری را با حضور یک کوسه (!) میچیند که البته طبق برنامه اش پیش نمی رود.

درسته جوکر آخرش در ساحل کتک میخورد ولی این داستان به بهترین نحو ممکن پشتکارِ تک بعدی، تک محوری و انگیزه های عجیب او را به ما نشان میدهد.

3- Gotham Central #12-15(2004)

Gotham Central کمیک

گاهی اوقات کمیک بوک های ابرقهرمانی اون بخش انسانی از داستانی که دارند روایت میکنند را کم اهمیت جلوه میدهند و به همین دلیل داستانی خلق میشود که در آن وخامت اوضاع را به قدر کافی حس نمیکنیم و به قول معروف چیزی ندارند که باعث شود داستان در واقعیت قرار گیرد. اما سری کمیک Gotham Central این نقص را به هیچ وجه نداشت. این سری تحسین شده که چاپش سال 2003 شروع شد و به طور کاملا انحصاری روی اداره پلیس شهر گاتهام تمرکز داشت، سعی میکرد داستانی به ما ارائه نماید که ما را به یاد سری تاریخی Marvels می انداخت. یعنی نگاه آدم های عادی به دنیای ابرقهرمانان را نشان میداد. در داستان Soft Targets که در شماره های 12 تا 15 این سری به چاپ رسید نیز از همین زاویه شاهد شدت جنایات جوکر هستیم.

جنایات جوکر

هواداران داستان های ابرقهرمانان دیگر عادت کرده اند چطور به راحتی با خسارات جانبی در داستان های کمیک کنار بیایند به طوری که دیگر برایشان عادی شده است ولی این آرک به ما نشان میدهد که جان انسان ها چقدر با ارزش است و تاثیرات مبارزه بتمن با امثال جوکر میتواند چقدر روی زندگی آدم های دیگر زیاد باشد.

2- Arkham Asylum: A Serious House on Serious Earth (1989)

کمیک Arkham Asylum: A Serious House on Serious Earth

یکی از ترسناک ترین جوکرهای تاریخ را در این کمیک شاهد هستیم که با طراحی های آقای «دیو مک کین» واقعا ظاهرش کابوس وار شده است: هیکل عجیب، چشمانی که به طور دائمی به رنگ خون هستند و آن لبخند جهنمی! و البته این داستانِ «گرنت موریسون» هستش که باعث شده اینقدر ماندگار بشه: بتمنی که باید در زندانی که به نوعی خودش مسئول ساخته شدنش است شکنجه روحی بشه!

تیمارستان آرخام

در واقع نویسنده اصلا بیخیال نمیشه و کاملا نشان میده که "تیمارستان آرکام" تا چه حد درب و داغان است و اینکه اگر جوکر آنجا را تحت کنترل خودش داشته باشد به مکانی به مراتب ترسناک تر تبدیل میشود. این جوکری است در عجیب ترین و سادیسمی ترین وضعیت خودش که باعث شده با داستانی در ژانر Horror طرف باشیم!

1- Batman: The Killing Joke (1988)

کمیک killing joke

اكثر كارشناسان و هواداران بتمن، این كمیك را (که اینجا ترجمه شده است) برترین داستانی كه جوكر در آن حضور داشته میدانند. این داستان تك قسمتی توسط اسطوره صاحب نام دنیای كمیك یعنی «الن مور» نوشته و «برایان بولاند» هم طراحش بود و تاثیر شگرفتی روی بتمن و دی سی گذاشت. از نظر داستانی ، The Killing Joke را بیشتر به خاطر شلیك جوكر به «باربارا گوردون» (بت گرل) كه منجر به فلج شدن او شد، میشناسند.

جوکر وحشی

اما از این موارد كه بگذریم این كمیك برای اولین بار نشان داد كه چرا بتمن و جوكر مثل دو روی یك سكه هستند. و از آن موقع بود كه رابطه جوكر و بتمن دچار دگرگونی جالبی شد. البته این داستان دارای یكی از جنجالی ترین پایان های تاریخ بتمن هم هست. یعنی پس از اینكه بتمن جوكر را دستگیر میكند و با هم درباره ماهیت چرخه ای (cyclical) رابطه خود بحث میكنند . جوكر جوكی میگوید كه باعث خنده هر دوی آنها میشود. برخی از نویسندگان مثل «گرنت موریسون» اعتقاد دارد كه این صحنه به طور استعاری و غیر مستقیم میخواهد نشان دهد كه بتمن در پایان داستان جوكر را میكشد (به خاطر همینه که نام داستان "killing joke" است). برخی دیگر هم اعتقاد دارند كه این صحنه مبهم و ناقص است.

شوخی کشنده جوکر

گفته میشه كه The Killing Joke یكی از منابع الهام بخش اصلی «تیم برتون» (كارگردان فیلم "بتمن" در انتهای دهه 80 میلادی) بوده . «هیث لجر» (بازیگر مرحوم نقش جوكر در فیلم "شوالیه تاریكی") هم در مصاحبه ای اعلام كرد كه نسخه ای از آن را خوانده تا خودش را برای نقش جوكر آماده كند.

مهدی ترابی مهربانی