10 حقیقتی که باید دربارهٔ داستان "اسپایدرمن: یک روز دیگر" (Spider-Man: One More Day) بدانید.

بیایید درباره بدترین داستان تاریخ مرد عنکبوتی حرف بزنیم ...

بدون شک داستانِ چهارقسمتیِ «اسپایدرمن: یک روز دیگر» (Spider-Man: One More Day یا به اختصار OMD) یکی از بدترین داستان‌های تاریخ این کاراکتر و از جنجالی‌ترین داستان‌های تاریخ کمیک است؛ به‌طوری که تقریباً در هر لیستی از بدترین داستان‌های روایت‌شده در کمیک‌های مارول حضور دارد. این داستان که پس از وقایع نخستین «جنگ داخلی» قهرمانان مارول رخ می‌دهد، به طرزی غیرمنطقی و غیرقابل‌باور ازدواج پیتر پارکر و مری‌جین واتسون را از تاریخ مارول پاک کرد تا به تلاش‌های مارول در جهت مجردکردن دوبارهٔ اسپایدرمن برای جذب مخاطب کم‌سن‌وسال پایان ببخشد. این داستان جنجالی تاریخچهٔ چندده‌سالهٔ اسپایدرمن را به سخره گرفت و منتقدان و هواداران این کاراکتر را به شدّت عصبانی کرد. پیش‌تر در سایت ما به اندازهٔ کافی به پیرنگ و خطّ اصلیِ این داستان پرداخته شده و پیشنهاد می‌شود پیش از خواندن این مقاله برای آشناییِ اولیه با آن، به این مقاله مراجعه کنید. و در مقاله حاضر در این داستان عمیق‌تر می‌شویم و به حقایقی می‌پردازیم که احتمالاً از آن‌ها خبر نداشته‌اید. با ما همراه باشید...

- این داستان هنوز دست‌خوش تغییر نشده‌است

این داستان هنوز دست‌خوش تغییر نشده‌است

باید بدانید که وقایع داستانِ یک روز دیگر هنوز که هنوز است از پیوستگی داستانیِ کمیک‌های مارول حذف نشده‌است. این داستان از اواخر سال ۲۰۰۷ تا اوایل سال ۲۰۰۸ منتشر شد امّا اثرات‌اش با گذشت بیش از ۱۰سال هم‌چنان باقی‌ست. در واقع پیتر و مری‌جین به هیچ وجه با خاطر نمی‌آورند که زمانی زن و شوهر بودند و بعدها دست به معامله‌ای با شیطان زدند و به هم‌دیگر قول دادند که دوباره هم‌دیگر را پیدا خواهند کرد. این دو از زمان داستانِ یک روز دیگر چندبار تلاش کردند تا رابطه‌شان را از سر بگیرند امّا همیشه مشکلی پیش می‌آمد که این دو را از هم دور نگه دارد. برای مثال تعویض جسم و ذهن پیتر پارکر با دکتر اختاپوس که تأثیر شگرفی روی رابطه‌شان گذاشت. امّا در چندسال گذشته اتفاقاتی (مانند قضایای داستان «اسپایدرمن: تجدید عهد» یا دسترسی پیداکردنِ پیتر به خاطرش در سری «مردعنکبوتی خارق‌العاده») باعث شدند تا این زوج بخش‌های کوچکی از خاطرات‌شان را به یاد بیآورند و در سری جدید کمیک‌بوک‌های مردعنکبوتی شگفت‌انگیز دوباره پیش هم برگردند.

1- نخستین رِتکان بزرگ مارول

مارول کامیکس بر خلاف رقیب سنّتی‌اش به این معروف است که در خطّ زمانی‌اش دست نمی‌برد و داستان‌ها را با گذشت زمان دچار تغییر نمی‌کند و به اصطلاح کم‌تر «رتکان»ای در داستان‌هایش دیده می‌شود (اگر اصطلاح «رِتکان / retcon» تا به حال به گوش‌تان نخورده، به این مقاله مراجعه کنید.) امّا یک روز دیگر را می‌توان نخستین رتکان بزرگ مارول به حساب آورد. در واقع سردبیر ارشد وقتِ انتشارات مارول یعنی «جو کسادا» به این نتیجه رسیده بود که برای بازگرداندن اسپایدرمن به دوران محبوبیت و اوج‌اش باید پیتر و ام‌جی از یک‌دیگر جدا شوند! در واقع استدلالِ پشت این تصمیم این بود که پیتر پارکرِ متأهل برای مخاطبِ نوجوانی که می‌خواهد وارد دنیای کمیک‌های این شخصیت شود، جذّابیتی ندارد. یک روز دیگر هم ایدهٔ نهاییِ او برای جامهٔ عمل‌پوشاندن به این تصمیم و البته تغییر ندادن دیگر اتفاقات نامربوط به اسپایدرمن بود.

2- "یک روز دیگر" برای نجات مردعنکبوتی نوشته شد!

کمیک اسپایدرمن

بسیاری معتقدند یک روز دیگر، حدّ اعلای دستکاری و دخالت انتشارات و سردبیر در داستان و کارِ نویسندگان است. به عقیدهٔ منتقدان داستان مذکور به همین دلیل فاجعه از آب درآمد و قاعدتاً وضعیت تأهل پیتر نباید در آیندهٔ او به عنوان یک شخصیت تأثیری بگذارد. امّا مارول گوش‌اش به این حرف‌ها بدهکار نبود. انتشارات به این باور رسیده بود که ازدواج پیتر و مری‌جین باعث شده اسپایدرمن محدود شود و هدف‌شان از پیش‌بردن چنین داستانی «نجات» اسپایدرمن و فراهم‌کردن شرایط برای قدم‌گذاشتن این شخصیت در مسیرهای جدید بود (و البته همانطور که قبلا در این مقاله گفته بودیم مارول حتی در دهه 90 میلادی هم میخواست ازدواج آنها را برهم بزنه). امّا بخش جالب ماجرا این‌جاست که از زمانِ OMD تا به حال، بهترین داستان‌های اسپایدرمن همان‌هایی بودند که به نحوی با مری‌جین و رابطه‌اش درگیر بوده‌اند! درست مثل «جزیرهٔ عنکبوتی». این‌طور که به نظر می‌رسد، پاک‌کردن ازدواج اسپایدرمن از تاریخ چندان موفقیت‌آمیز از آب درنیآمد...

3- آخرین پروژهٔ «جی. مایکل استرازینسکی» برای مرد عنکبوتی

آخرین پروژهٔ «جی. مایکل استرازینسکی» برای مرد عنکبوتی

جی. مایکل استرازینسکی یکی از برترین نویسندگان تاریخ اسپایدرمن به شمار می‌آید که انصافاً رانِ فوق‌العاده‌ای در سری «مردعنکبوتی شگفت‌انگیز» از خود به یادگار گذاشت و می‌توان گفت یکی از منابع الهام «نیک اسپنسر» در ران خودش بوده‌است. متأسفانه آقای کسادا اجازه نداد تا این نویسندهٔ متبحّر دورهٔ نویسندگی‌اش در این عنوان را به خوشی به پایان برساند و پیشنهاد کرد تا ایدهٔ احمقانهٔ OMD را به عنوان آخرین پروژه‌اش اجرا کند. او هم قبول کرد و طی فرآیند تهیهٔ کمیک چندین‌بار از تصمیم‌اش پشیمان شد! مدّتی طول کشید تا داستانِ یک روز دیگر به مرحلهٔ اتمام رسیده و منتشر شود و جالب است بدانید استراکزینسکی از مارول خواسته بود تا اسم‌اش را از دو شمارهٔ آخر داستان حذف کنند چرا که با متدلوژی پشتِ داستان موافق نبود! امّا دست آخر کسادا او را از این کار منصرف کرد و باعث شد چنین لکهٔ ننگی در کارنامهٔ این نویسنده باقی بماند.

4- نقش مؤثر شخصِ «جو کسادا»

نقش مؤثر شخصِ «جو کسادا»

تا به حال چندین‌بار اسم جو کسادا را آورده‌ایم. او بود که ایدهٔ جدایی پیتر و مری‌جین به این وسیله را مطرح کرد و خودش هم هر چهار قسمتِ داستان را طرّاحی کرد. بخش جالبِ ماجرا این‌جاست که کسادا که تا قبل از این به عنوان طرّاح در مارول فعّالیت می‌کرد و به تازگی سردبیر ارشد شده بود، تصمیم گرفته بود که از کار طرّاحی کناره‌گیری کند تا کار دیگرش را تحت تأثیر قرار ندهد. امّا او به هر حال طرّاحی این چهار شماره را انجام داد که شاید تنها نکتهٔ مثبت کمیک تلقی شود؛ هر چند که به خاطر مسئولیت‌های زیادش انتشار داستان چندین‌بار تأخیر خورد.

5- برای این داستان دوسال پیش‌زمینه‌سازی انجام شده بود

باید بدانید که پشتِ «یک روز دیگر» نزدیک به دوسال برنامه‌ریزی خوابیده و هدفْ صرفاً تمام‌کردن رابطهٔ پیتر و ام‌جی نبود است. استراکزینسکی و کسادا دوسال به توسعه و بررسی ایده‌هایشان برای اتمام ازدواج این دو شخصیت اختصاص دادند؛ چرا که طلاقِ ساده شرایط را بدتر می‌کرد (این‌گونه پیتر مطلقه محسوب می‌شد که جذب مخاطب نوجوان را از قبل هم سخت‌تر می‌کرد!) و البته نمی‌خواستند قضیه را با یک رتکان ساده و پیش‌پا‌افتاده فیصله دهند. این نویسنده و طرّاح منتظر ماندند تا وقایعِ داستان‌شان را بر اساس حوادث روزِ کمیک‌های مارول پایه‌ریزی کنند و وقتی نخستین جنگ داخلی اتفاق افتاد، زمان مناسب را پیدا کردند؛ درست وقتی که پیتر هویت‌اش را به مردم جهان فاش کرده بود و تبعات زیادی دامن‌گیرش شده بود.

6- درک و برداشت کاراکترهای درون داستان از "یک روز دیگر"

درک و برداشت کاراکترهای درون داستان از "یک روز دیگر"

از ابتدا برنامه این بود که وقایع OMD و آن‌چه که پیتر و مری‌جین و دیگران فکر می‌کنند که اتفاق افتاده، شرح و بسط داده نشود و همه‌چیز در حالتی جادویی به پایان برسد. امّا بعد از این‌که چند تن از نویسندگان تلاش کردند تا این‌کار را انجام دهند، کسادا دوباره وارد میدان شد (!) و ایدهٔ داستان «One Moment In Time» را مطرح کرد. این داستان چهارقسمتی که عملاً دنبالهٔ یک روز دیگر محسوب می‌شد، برای مخاطبان فاش کرد که پیتر و مری‌جین فکر می‌کنند چه بر سر ازدواج‌شان آمده‌است. در واقع ایدهٔ این قسمت این بود که پیتر به خاطر این‌که مشغول دستگیرکردن یک خلافکار خرده‌پا بوده، دیر به مراسم ازدواجِ خودش می‌رسد و باعث می‌شود مری‌جین در تصمیم‌اش دربارهٔ ازدواج با پیتر دچار تردید شود. رابطهٔ این دو از آن به بعد دچار تغییری اساسی شد چرا که پیتر قول داد دیگر از مری‌جین خواستگاری نکند. این کمیک به شدّت احساسی و به خصوص برای هواداران قدیمی ناراحت‌کننده است؛ چرا که خوانندگان می‌دانستند که پیتر و مری‌جین با وجود تمام مشکلات ازدواج موفّقی داشتند، امّا الآن تمام داستان‌های آن دوره از تاریخ پاک شده‌اند.

7- مارول جمله ای که «مری جین» در گوش مفیستو گفته بود را عوض کرد!

درست قبل از اینکه مفیستو در داستان "یک روز دیگر" طلسم را اجرا بکنه و ازدواج پیتر و مری جین را منحل بکنه، مری جین در گوش او چیزی میگه که مارول عمدا جوری آن را نوشته بود که نتونیم بخونیمش!

بعدش یک تصویری در اینترنت منتشر شد توسط یک نفر که ادعا میکرد تونسته از این جمله رو رمزگشایی کنه!

If it means he will be happy I want to remember everything

(= اگه قراره که او (پیتر) با این کار خوشحال بشه پس من میخواهم همه چیز را به یاد داشته باشم).

اما بعدا معلوم شد این تصویر جعلی بوده و توسط هواداران با فتو شاپ ساخته شده بوده!

تا اینکه سرانجام با تلاش های فراوان معلوم شد این جمله چی بوده:

You will make me remember everything

"تو کاری خواهد کرد که من همه چی رو به یاد داشته باشم".

به عبارتی دیگر مری جین از مفیستو خواسته بوده که ازدواجش با پیتر رو به یاد داشته باشه. اما متاسفانه در داستان One Moment in Time مارول رسما منتشر کرد که مری جین در گوش مفیستو چی گفته بوده و این جمله اون چیزی نبود که ما فکر میکردیم!

"من پیتر رو میشناسم. او هرگز این معامله رو باهات انجام نمیده. هرگزِ هرگز. مگه اینکه من ازش بخوام .. ولی من یه شرطی دارم و اونم اینه که همه چی رو تمومش کنی و تا آخر عمرش دست از سرش برداری".

به عبارتی دیگر مارول زد زیر حرفش!!!

8- دنبالهٔ یک روز دیگر

دنبالهٔ اصلیِ داستان یک روز دیگر، داستانی‌ست به نام «Brand New Day». در این داستان، پیتر از خواب بیدار می‌شود و برایش تمام شرایط عادی‌ست. پیتر و مری‌جین هیچ‌وقت با هم ازدواج نکرده‌اند، هرچند که رابطهٔ پیچیده‌ای با یک‌دیگر داشته‌اند. این داستان همانند اسمش شروعی جدید برای کاراکترها رقم می‌زند؛ مری‌جین به لس‌آنجلس رفته و حرفهٔ مدلینگ/بازیگری‌اش را از سر می‌گیرد و پیتر هم در نیویوک ماندگار شده و زندگی‌اش را از نو می‌سازد. پس از یک روز دیگر تا مدّتی تمام کمیک‌های اسپایدرمن این عنوان را روی خود داشتند و اشباع بودند از شخصیت‌های مکمل و خبیث‌های جدید. هم‌چنین دورهٔ نویسندگی «دن اسلات» در کمیک‌های مردعنکبوتی از همین دوره آغاز شد. و البته هری آزبورن هم پس از آنکه سالها مرده ناگهان برگشت! (این مقاله را بخوانید).

9- معامله با شیطان

معامله با شیطان

به نظر کسادا، حیاتی‌ترین و مهم‌ترین بخش یک روز دیگر، قضیهٔ معامله با شیطان است. به عقیدهٔ او (و هر کسی که یک کمیک از اسپایدرمن خوانده باشد!) پیتر پارکر و مری‌جین عمیقاً عاشق یک‌دیگرند و گزینهٔ طلاق در داستان به هیچ وجه گزینه‌ای منطقی نبود. در واقع به نظر او معامله با خودِ شیطان در حدّ جازدن این دو از ازدواج‌شان بد نبود! او در مصاحبه‌ای گفت: «پیتر و ام‌جی از عشق به هم‌دیگه پا پس نکشیدن، بلکه عشق‌شون رو برای نجات جان یک انسان [زن‌عمو می] فدا کردن، این به نظر من بسیار قهرمانانه‌ست.». اما هواداران اصلا از این حرکت پیتر پارکر راضی نیستند. واقعا کسادا با خودش چی فکر کرده بوده؟ اسپایدرمن با شیطان معامله کنه؟ یعنی اونقدر عقل و تجربه نداره که بدونه این کار براش عواقب داره؟ و احتمالا همین عواقب هم در تبدیل شدن هری آزبورن به خبیثی وحشتناک به نام کیندرد نقش داشته و البته تبعاتی دیگر که شاید به زودی در کمیک های مرد عنکبوتی و آرک "آخرین بقایا" فاش بشن ...

10- همچنان امیدی هست!

از آن‌جا که ازدواج پیتر و ام‌جی طی عملی قهرمانانه و معامله با شیطان اتمام یافت، هنوز هم امیدی به بازگشت ازدواج‌شان هست. در آخرین پنل‌های داستان یک روز دیگر، پیتر و مری‌جین به یک‌دیگر می‌گویند که برای همیشه یک‌دیگر را دوست خواهند داشت و همین علاقه آن‌ها را سرانجام دوباره به هم می‌رساند. در کمیک‌های اخیر اسپایدرمن دوباره سر و کلّهٔ مفیستو پیدا شد تا به معامله‌شان اشاره کند، امّا پیتر همچنان چیزی به خاطر نمی‌آورد. در شمارهٔ ۲۹ از سری جدید مردعنکبوتی شگفت‌انگیز نیز دیدیم که پیتر می‌خواست به نشانهٔ خواستگاری به مری‌جین انگشتری بدهد که درگیر کارهای ابرقهرمانی‌اش شد. در نهایت، امیدواریم که نیک اسپنسر با اشارات متعددش به این داستان، برنامه‌ای برای حذف آن از تاریخ مارول و بازگرداندن ازدواج پیتر و مری‌جین داشته باشد....

محمد صالح حیدری