پیتر دیوید -- سوپرمن و بتمن

پیتر دیوبد را که حتما میشناسید ، درسته؟

ایشون یکی از اسطوره های دنیای کمیک است که هم برای مارول و هم برای دی سی نویسندگی کرده. در واقع کمیک هایی که برای مرد عنکبوتی، آکوامن، هالک، ایکس فاکتور، سوپرگرل و .. نوشته که تا ابد در تاریخ کمیک ماندگار خواهند بود(در این مقاله میتونید درباره این بزرگمرد اطلاعات خوبی کسب کنید). او در وبلاگ خودش نقدی درباره فیلم "بتمن علیه سوپرمن : شروع عدالت" نوشته که میتونید به صورت کامل ان را اینجا بخونید. ایشون در نقد خودش از بازیگران نقش بتمن و واندر ومن تعریف کرده ولی نظرات بسیار مهم و تفکر برانگیزی درباره شخصیت سوپرمن در این فیلم نوشته که تصمیم گرفتم براتون ترجمه کنم. لطفا این مطالب را با دقت بخونید چون به نظرم فوق العاده عمیق و تخصصیه و از اون مقالاتیه که واقعا خوندنش معلومات آدم را بالا میبره:

"و اما درباره هنری کویل! .. خوب ... مشکلی هست.

مسئله این نیست که بازیگر بدیه. بازیگر بدی نیست. در واقع حتی یک صحنه است که این فرصت را پیدا میکنه که مثل یک انسان برخورد کنه و اونم اونجایی هستش که وارد وان حموم میشه که داخلش لوئیز لین (با بازی ایمی ادامز) هست. به نظر میرسه از این لحظه لذت میبره. یعنی هر کی جای او باشه میبره! من الان سالهاست که ازدواج کرده ام و خوشبختم و 4 تا هم بچه دارم ولی حتی مردی وفادار مثل من در پریدن داخل وان حمامی که ایمی ادامز در آن برهنه هستش، استقبال میکنم! شما هم قطعا این کار را خواهید کرد پس قضاوت الکی درباره من نکنید!

ولی از شوخی گذشته ... مشکل اینه که از اونجایی که سوپرمن مثل یک خدا به تصویر کشیده شده پس نمیتونه انسان باشه. و به عنوان یک تماشاچی سینما، شما با کسی همذات پنداری میکنید که شخصیتش انسانی باشه. 90 درصد زمانی که کویل روی پرده دیده میشه در حالت سوپرمن قرار داره، حتی وقتی کلارک کنته. به عنوان سوپرمن او هرگز لبخند نمیزنه، هرگز جوک نمیگه و هرگز اون لایه ای که در ان فرو رفته را نمیشکنه. حتی وقتی که یک ساختمان در کنارش منفجر میشه و همه رو به جز خودش میکشه ، او همین طور اونجا بی تفاوت ایستاده. او سعی نمیکنه بفهمه آیا کسی از این انفجار زنده مونده یا نه. او هیچ کاری نمیکنه. او فقط همونجا ایستاده؛ درست مثل خدایی که داره مشاهده میکنه این موجودات فانی و احمق (یعنی انسان ها) چطور عمل میکنند.

داستان فیلم لطفی یا خدمتی در حق او یا شخصیت های دیگر نمیکنه. مثلا او در یک شهر کویری بدون هیچ دلیل قانع کننده ای مقصر مرگ مردم دانسته میشه. وقتی لکس لوثر مادرش، مارتا، را میدزده بدون هیج دلیل قانع کننده ای نمیتونه پیداش کنه (در حالی که او میتونه بلافاصله لوئیز لین را هر جایی که باشه پیدا کنه). لکس لوثر هم تنها به خاطر اینکه دیوانه است میخواد سوپرمن را بکشه. شاید از سوپرمن متنفره چون سوپرمن یک خداست و به عنوان یک دانشمند او به وجود خدا اعتقاد نداره و بنابراین باید سوپرمن را تا حد انسان های فناپدیر تقلیل بده.

بتمن هم میخواد از شر سوپرمن خلاص بشه چون او هم به سوپرمن به چشم یک خدا نگاه میکند؛ خدایی که این پتانسیل را دارد که بشریت را نابود کند. چون، خوب ... این کاریه که خدا میکنه! شما فکر میکنید برای چی در زبان انگلیسی به زمین لرزه ، توفان ، سیل و ... "اعمال خدا گونه" (acts of God) گفته میشه؟!!! بیایید قبول کنیم که اگر خود خدا هم از آسمان ها به پایین بیاید بتمن احتمالا با او هم سر جنگ خواهد داشت!! در حقیقت بتمن تنها وقتی جنگش رو با سوپرمن متوقف میکنه که متوجه میشه یک نقطه مشترک با سوپرمن داره. اینجاست که او دیگر سعی نمیکنه سوپرمن رو بکشه. البته کشتن سوپرمن فقط به تعویق میافته چون هر کسی که تریلرهای این فیلم را دیده (و میدونم همتون دیده اید) میدونه که لکس لوثر دومزدی رو میسازه که قراره راه بتمن را ادامه بده!

خدای من، من واقعا خسته شده ام از دیدن تریلرهایی که کاملا داستان فیلم را لو میدهند. در این فیلم باید گفت که تک تک خطوط داستانی اصلی در تریلرها نشان داده شده بودند. تریلرها تقریبا همه چیز را به جز 10 دقیقه پایانی نشان داده بودند و البته هر کسی که با دنیای کمیک بوک آشناست میتونه حدس بزنه که پایان نبرد سوپرمن و دومزدی چه میشه. Superman vs. Doomsday. شما میدونید قراره این نبرد چطور تموم بشه.

و بله ... درسته. دومزدی میزنه سوپرمن را میکشه.

و اینجاست که مشکلی که من با سوپرمن در این فیلم دارم به اوج خودش میرسه:

من اصلا اهمیتی به مرگ او ندادم.

اگر کریستوفر ریوز در فیلم "سوپرمن 2" میمرد من نابود شده بودم. حتی اگر براندون روث در فیلم "بازگشت سوپرمن" کشته میشد ، ناراحت میشدم.

اما وقتی سوپرمنِ هنری کویل مرد، من هیچ حسی نداشتم. کاملا بی تفاوت بودم. با خودم فکر کردم که قطعا مثل کمیک ها او را برمیگردونند ولی بعدش به خودم گفتم که اگه برش نگردونند بهتره. نبود او باعث میشه فیلم های جاستیس لیگ بهتر بشه چون بیایید قبول کنیم که اگه سوپرمن در تیم شما باشه به فرد دیگه ای نیاز ندارید (به همین دلیله که در برخی از کمیک های قدیمی تر جاستیس لیگ میدیدم که گاهی اوقات سوپرمن در ماموریت های این گروه در فضا غایب است چون معلومه که او میتونست یک تنه و به آسانی همون اول داستان قضیه رو حل کنه!)

برای من اصلا اهمیتی نداشت که سوپرمن مرد چون او کاملا از انسانیت خالی بود و بنابراین سرنوشت او برایم اهمیتی نداشت. چون در دنیای واقعی ما اهمیتی به خدایان نمیدهیم. در دنیای سینمایی مارول، ثور یک خدا نیست. چرا؟ چون پدرش (اودین) میگه: "ما خدا نیستیم" (We are not gods) به همین دلیله که ثور برامون مهمه. ما به مسیح اهمیت میدهیم چون درسته که مسیحیان می گویند او پسر خدا است ولی او یک انسان بود. ما برای هرکول اهمیت قائل هستیم چون او نیمه انسان – نیمه خدا است. اما سوپرمنِ هنری کویل باهاش مثل یک خدا برخورد میشه و مثل یک خدا هم رفتار میکنه و هر جا که عشقش بکشه وارد عمل میشه ولی اکثر اوقات از دایره بشریت خارج است. انگار که انسانیت یک میهمانی بزرگه که سوپرمن را بهش دعوت نکردن. او ما رو درک نمیکنه، ما رو نمیفهمه و نمیدونه که چه جایگاهی در میان انسان ها داره. پس من چطور قراره که به کسی اهمیت بدم و قلبم براش بتپد که تا این حد از نژادی که در میان آنها بزرگ شده، جدا افتاده؟

در نهایت میخوام نتیجه گیری کنم که این ماروله که لحن و سبک فیلم های ابرقهرمانی را تعیین کرده است چون شخصیت های مارول به طور یکپارچه ای "انسانی" هستند (حتی "راکون" مارول هم خصوصیات انسانی داره). فیلم های مارول مملو از شوخ طبعی هستند چون شوخ طبعی یکی از خصوصیات انسان هاست ولی در "بتمن علیه سوپرمن" دقیقا فقط دو تا جوک است که هر دوی آنها را در تریلرهای این فیلم دیده اید. در فیلم های مارول نوعی بلاهت در برخورد با قهرمان هایی که لباس مخصوص (costume) میپوشند وجود دارد ولی شرایط و وضعیت پیرامونی آنها به قدر کافی واقعی هستند که شما شخصیت ها را جدی بگیرید. در حالیکه که در فیلم بتمن علیه سوپرمن به طور غیر واقعی میبینیم که گاتام موفق میشود یک بخش کامل از شهر را تخلیه کنند تا قهرمان های ما در آن با هم مبارزه کنند.

آیا فیلم بتمن علیه سوپرمن ارزشش را دارد که در سالن سینما آن را تماشا کنید؟ فکر کنم نیازی نباشه که پاسخ بدم چون مطمئنم اگه دارید این مقاله رو میخونید پس حتما این فیلم را دیده اید یا قراره ببینیدش. این فیلم بزرگه، پر زرق و برقه و به طرز جنون آمیزی گسترده است و اونقدر بزرگه که صفحه تلویزیون شما گنجایش آن را نداره. ولی خودتون را آماده کنید تا با این حقیقت کنار بیایید که داستان و فیلمنامه هیچ لطفی به شخصیت های اصلی فیلم نمیکنند . میدونید چرا؟ چون درسته که لوثر همش ادعا میکنه که ما قراره مبارزه ای بین روشنایی و تاریکی یا نبرد بین روز و شب را ببینیم ولی ما همچین نبردی را نمیبینیم. چون در حقیقت بتمن و سوپرمن دقیقا مثل هم عمل میکنند. اونا هر دوشون دارک و خفن هستند و هر دو موجود تاریکی هستند. تنها تفاوت آنها اینه که یکیشون انگار خیلی سنگ انسان ها را به سینه میزنه و دیگری اصلا ککش هم نمیگزه!

نویسنده: پیتر دیوید

مترجم: مهدی ترابی مهربانی