تاریخچه لباس های مرد عنکبوتی در دنیای سینما و تلویزیون

در این مقاله با تاریخچه و روند تکاملی لباس های مرد عنکبوتی در دنیای سینما آشنا می شوید (مقاله به روز رسانی شد).

مقدمه: مرد عنکبوتی به عنوان یکی از محبوب ترین کاراکترهای تاریخ کمیک، بیش از هر قهرمان مارولی دیگه ای توی فیلم و سریال ها ظاهر شده و همچنان هم هواداران از دیدارِ دوباره ی او در یه اثر جدید استقبال میکنند. علاوه بر شخصیت دوست داشتنی و ملموس و استوری لاین های پُر و پیمونی که داره، ظاهر و لباس او هم همیشه مورد توجه خاصی بوده و از جذاب ترین ویژگی های این شخصیته. واقعاً هم لباس مرد عنکبوتی طراحی خاص و منحصر به فردی داره، یعنی از همون روز اول که توی اون کاستوم کلاسیک آبی و قرمز ظاهر شد، نظر همه رو به خودش جلب کرد! الانم که دیگه توی قرن بیست و یک و عصر تکنولوژی هستیم و این فرصت رو داریم که او رو با خفن ترین لباس ها توی آثار باکیفیت و پرخرج سینمایی ببینیم. اما خب به طبع ظاهر او توی سینما و تلویزیون همیشه به این شکل نبوده و به دلیل محدودیت ها، در ابتدا ظاهر متفاوتی داشته که بعضی هاشون شاید حتی الان مسخره به نظر برسن! توی این مقاله نگاهی خواهیم داشت به تاریخچه لباس های مرد عنکبوتی توی دنیای سینما و تلویزیون و سیر تکاملی اونا رو باهم بررسی میکنیم.

مقالات زیر را هم بخوانید:

رتبه بندی لباس های مرد عنکبوتی در دنیای سینما

رتبه بندی لباس های شخصیت های خبیث فیلم های سینمایی مرد عنکبوتی

برترین لباس‌های مردعنکبوتی

نگاهی به سیر تکامل لوگوی عنکبوتی لباس اسپایدرمن

- لباس "كمپانی الكتریك"

اسپایدرمن نخستین بار با سریال "كمپانی الكتریك" (The Electric Company) در تلویزیون ظاهر شد. كمپانی الكتریك در حقیقت یك برنامه آموزشی برای كودكان بود كه پخش آن از سال 1971 از شبكه PBS آغاز شد. البته اسپایدرمن از سال 1974 و از فصل چهارم وارد این سریال شد و بخش كوتاهی به نام "داستان های فوق العاده اسپایدی" (Spidey Super Stories) به او اختصاص یافت. نقش اسپایدرمن را در این سریال «دانی سیگرن» (Danny Seagren) ایفا میكرد. جالب اینكه اسپایدرمن صدا نداشت و حرف هایش مثل حباب های گفتگو كمیك بوکی (speech balloons) از دهانش خارج میشد تا كودكانی كه برنامه را میدیدند مهارت خواندن و نوشتن خود را تقویت كنند! در ضمن اسپایدرمن هرگز بدون لباسش دیده نمیشد. به عبارتی دیگر، بیینده هرگز «پیتر پاركر» را نمیدید. در هر حال به نظر خیلی ها لباس اسپایدرمن در این برنامه درسته که معلوم بود خیلی ارزان قیمت ساخته شده (میگن فقط با 300 دلار درستش کرده بودن!) ولی به لباس مردعنکبوتی در دنیای کمیک وفادار بود.

- مرد عنکبوتی شگفت انگیز (مجموعه تلویزیونی)

مرد عنکبوتی شگفت انگیز (مجموعه تلویزیونی)

اولین بار که شاهد یه لباس درست و درمون از این شخصیت بودیم، به سال 1977 و پخش مجموعه مرد عنکبوتی شگفت انگیز در شبکه CBS برمیگرده. در این سری لباس او بهتر از حضور های پیشین شده بود، ولی خب ایراد های آزار دهنده ای هم داشت. به عنوان مثال، سازندگان حتی به خودشون زحمت ندادن که وب شوتر ها و کمربند مرد عنکبوتی رو پنهان کنند، یا حداقل یکم کم تر توی چشم باشه ! از طرفی، لوگوی روی سینه اش نسبت به قبل ساده تر شده بود. ولی عجیب ترین تغییر قطعا به چشمانش مربوط میشه زیرا از عنصر متفاوتی استفاده کرده بودند. اونا از لنز های بازتاب سازنده برای چشم هایش استفاده کرده بودن که ایده خوبی برای اون زمان بود و در معرض نور شکل متنوعی میگرفت، با این حال، به صورت عادی کمی عجیب به نظر می رسید و بعضی مواقع چشمانش حتی سیاه رنگ می شدند! ولی در کل، بدک نبود.

- مرد عنکبوتی ژاپنی

مرد عنکبوتی ژاپنی

مرد عنکبوتی اونقدر در ژاپن محبوبه که سالها پیش یک سریال مختص این کشور ساخته شد! (این مقاله را بخوانید). لباس این مرد عنکبوتی هم مثل مجموعه پخش شده از CBS دارای عنکبوتی ساده روی قسمت سینه و وب شوتر های خیلی بزرگه! چشمانش هم بسیار ساده و سفید رنگ بود ولی در کل برای اون زمان یه کاستوم مناسب محسوب می شد. البته چنین ظاهر عجیبی با داستانی عجیب هم همراه بود! پیتر پارکری رو شاهد بودیم که موتور سیکلت مسابقه ای داشت و قدرت هایش رو هم به جای تاثیر نیش عنکبوت رادیو اکتیوی، از یه بیگانه در حال مرگ کسب میکنه! کلا این سری با جو موجودات و تکنولوژی های فضایی عجین شده بود.

- لباس اصلی مرد عنکبوتی در سه گانه سام ریمی

لباس اصلی مرد عنکبوتی در سه گانه سام ریمی

سه گانه مرد عنکبوتی سم ریمی جزو بزرگترین و مهم ترین پروژه های سینمایی سوپرهیرویی دو دهه اخیر میباشد که برای بسیاری از هواداران خاطره انگیز ترین مجموعه فیلم های مرد عنکبوتی به شمار میرود. کاستوم اسپایدی در این فیلم علیرغم سادگی، ظاهری نمادین و ماندگار از این کاراکتر به وجود میاره. اتفاقا سادگی و بی شیله پیله بودن این لباس از نقات قوتشه و به نوعی فاز جدیدی از لباس های مرد عنکبوتی رو توی سینما به ارمغان آورد چرا که تمام جزئیات ظاهری اضافی و بی مورد در اون حذف شده. یکی از ایده های بکری که واسه طراحی این لباس به کار برده شده، اضافه شدن تارهای برجسته روی اونه که اثرگذاریش رو دوچندان میکنه. عنکبوت وسط سینه اسپایدی هم زمین تا آسمون فرق کرده و ظاهری نزدیک تر به دنیای کمیک به خود گرفته. چشمانش هم بزرگ تر شدن و اطرافش هم تیره رنگه! این لباس توی شاهکاری به نام «راهی به خانه نیست» هم تقریباً دست نخورده باقی موند و ما بار دیگه اسپایدرمنِ توبی مگوایر رو با همون ظاهر قدیمی خودش ملاقات کردیم.

جالبه که بعد از بیست سال هنوزم این لباس اثرگذاری خودش رو داره و درکنار کاستوم های مدرن تری که توی این فیلم حضور داشتند، همچنان چشمگیر و خاص به نظر میرسه.

- لباس مشکی در فیلم سوم مرد عنکبوتی

لباس سیاه مشکی مرد عنکبوتی

هنوزم که هنوزه این لباس تنها نمونه از لباس مشکی مشهور مرد عنکبوتی روی پرده سینما به حساب میاد، یعنی در "مرد عنکبوتی 3" تنها باری بود که سازندگان تونستند از لباس سمبلیک آبی و قرمز رنگ دل بکنن! در نهایت معلوم شد که این لباس از سیمبیوت ونوم نشات گرفته و قدرت های پیتر رو هم تغییر داد و قوی ترش کرد. در ضمن این لباس کاملا مشابه با ورژن اریجینالی بود که ریمی ارائه داد و تنها در رنگ تفاوت داشت. البته بخش لوگو عنکبوت هم با ورژن قرمز رنگ متفاوت بود. در این لباس به جای رنگ سنتی سفید از نقره ای استفاده شده بود، ولی در یک نگاه پایه و اساس این کاستوم با قبلی مشابه بود. درسته که این لباس نوعی تنوع توی نوع خودش محسوب می شد و طرفدارای زیادی خصوصا از رده سنی نوجوانان پیدا کرد ولی هواداران انتظار داشتند که وقتی مرد عنکبوتی در قالب شخصیت ونوم در بیاد، خیلی متفاوت تر بشه.

- مرد عنکبوتی شگفت انگیز

این کاستوم در فیلم "مردعنکبوتی شگفت انگیز" سعی داشت یه چیز جدید و متفاوت از ظاهر کلاسیک مرد عنکبوتی رو به تصویر بکشه، ولی متاسفانه آنچنان هم ایده های به کار برده شده در آن ماندگار نشد. رنگ و ظاهر مدرن، لاستیکی به نظر رسیدن جنس لباس و کفش های مسخره به سرعت دل آدم رو میزنن! چشمانش هم رنگ زرد تیره ای به خودش گرفته بود که از نمونه های قبلی متمایزش می کرد، با این حال برای برخی هواداران جذاب و نو بود. در کل این لباس میخواست ورژن جدیدی از ظاهر مرد عنکبوتی رو به نمایش بزاره، ولی این ریسک مارک وب و عوامل آن، نتیجه چندان مناسبی به دنبال نداشت.

- مرد عنکبوتی شگفت انگیز 2

فیلم دوم مرد عنکبوتی شگفت انگیز خون خیلی از هواداران رو به جوش آورد و استوری لاینِ سری مارک وب رو دچار یه سری تناقضات فاحش و اعصاب خوردکن با دنیای کمیک کرد. راستش من هنوزم که هنوزه این فیلم رو با تمام ایراداتش دوست دارم و اون اتمسفر و فضای خاصش همچنان یه سرخوشی ناب اسپایدیوار بهم میده! اما خب نمیشه منکر ایرادات و اشتباهاتش هم شد. با این حال، تقریباً همگی روی یه نکته اتفاق نظر دارن، اونم اینه که لباس مرد عنکبوتی توی این فیلم یک شاهکاره! چشمان بزرگ تر و البته گردتر او به علاوه رنگ سفید خالص داخلش با خط های مشکی دورش نوعی وفاداری مستقیم بود به دیزاین معروف تاد مک فارلین در دنیای کمیک! تناسب رنگی و البته لوگوی عنکبوت لباس هم بسیار نسبت به سری سم ریمی فرق کرده بود و ظاهری کشیده تر داشت که خب کامل روی این کاستوم مینشست.

طبیعیه که این لباس هم بدون تغییر و به صورت دست نخورده توی «راهی به خانه نیست» تکرار شد و در کنار کاستوم های تام هالند و توبی مگوایر، سه ظاهر نسبتاً متفاوت با قد و اندازه های متفاوت از مرد عنکبوتی رو به تصویر کشیدند.

- مرد عنکبوتی : بازگشت به خانه

مرد عنکبوتی بازگشت به خانه

رسیدیم به لباس بحث برانگیز مرد عنکبوتی میان هواداران! بعضی از هواداران از این ظاهر امروزی اسپایدی دل چندان خوشی ندارن، ولی باید قبول کرد که لباسش نه تنها بد نیست، تازه خیلی هم خوبه. یه نکته متفاوت درباره این لباس اینه که برخلاف آثار سینمایی قبلی مرد عنکبوتی، پیتر پارکر شخصا اون رو درست نکرده بلکه این هدیه تونی استارک به پیتره. به همین دلیل هم هست که تجهیزات فوق العاده ای داره! لوگوی روی سینه اش کوچیک شده و میتونه به یه هدایت شونده خودکار (drone) تبدیل بشه، همچنین در قسمت دور کمرش ابزاری قرار گرفته. دور بازوانش هم خط مشکلی رنگی کشیده که تا محل قرارگیری وب شوترش ادامه داره. چشمانش حرف نداره! و در برابر محرک های محیطی و احساسات مختلف، تغییر اندازه میدهند. همین ویژگی ها سبب شدند این لباس تا این حد منحصر به فرد شود.

- انتقام جویان : جنگ بی نهایت

انتهای فیلم مرد عنکبوتی : بازگشت به خانه با آیرون اسپایدر (عنکبوت آهنی) آشنا شدیم. این لباس یا بهتره بگیم این زره، در اثر عظیم جنگ بی نهایت به کاستوم ثابت مرد عنکبوتی تبدیل شد. این نمونه هم در واقع از اون دسته زره های تونی استارک می باشد که برای پیتر ساخته شده بود. همچنین تجهیزات درخشانی هم در این نمونه به کار برده شده. مثلا همانند دنیای کمیک مثل یه عنکبوت واقعی چند تا پا در میاره! یا مثل زره های مرد آهنی روشن میشه که البته باعث شده خیلی خفن و جذاب بشه ! لوگوی عنکبوتی هم وسط سینه اش بسط یافته و نسبت به لباس های قبلی کاملا متفاوته. اینم بگم که در کنار رنگ های قرمز، آبی و مشکی از رنگ طلایی به شکل پراکنده استفاده شده که یه جورایی امضای استارک به حساب میاد! در کل، زیبایی های ظاهری مرد عنکبوتی و مرد آهنی در این زره ترکیب شده اند و یه کاستوم بی نظیر رو برای مرد عنکبوتی در جنگ بی نهایت رقم زدند.

- لباس پیتر پارکر (به سوی دنیای عنکبوتی)

- لباس پیتر پارکر (به سوی دنیای عنکبوتی)

این همون لباسیه که پیتر پارکر اصلی توی انیمیشن "اسپایدرمن: به سوی دنیای عنکبوتی" پوشیده بود، البته بعدش هم که پیتر بی. پارکر از یه دنیای موازی وارد داستان میشه، همین لباس تنش بود. این کاستوم در عین سادگی جذاب و نمادینه (البته اگه اون صحنه هایی که پیتر بی. پارکر این لباس رو با شلوار گرمکن میپوشید و باهاش عشوه گری میکرد فراموش کنیم !!!) و به جای اضافه کردن جزئیات نو و جدید، بیشتر سبک و استایل سنتی و قدیمی تر داره و خیلی درگیر این زرق و برق های مدرن نشده. ضمناً یکی از نکات قابل توجه سبک این انیمیشنه که جذابیت ظاهر پیتر رو دو چندان کرده، چرا که حالت صورت و احساسات فردی رو حتی از پشت ماسک به شکلی دراماتیک به تصویر میکشه که خب یه جورایی ازش یه کمیک بوک زنده و داینامیک ساخته!!

- اولین لباس مایلز مورالز (به سوی دنیای عنکبوتی)

- اولین لباس مایلز مورالز (به سوی دنیای عنکبوتی)

توی انیمیشن شاهکار "مرد عنکبوتی: به سوی دنیای عنکبوتی" میبینیم بعد از اینکه پیتر پارکر میمیره، مایلز مورالز توی اون فضای خفقان و دلگیر، قدم زنان میره سمت یکی از مغازه های محل و اولین لباس عنکبوتی خودش رو از اونجا میخره (به فروشندگی استن لی!) البته این یکی از نظر ظاهری مسلماً جزو لباس های مهم و چشمگیر مرد عنکبوتی به حساب نمیاد چون همونطور که گفتم یه لباس عادی و بچگانه ست که مغازه ها واسه فروش میارن! اما خب از نظر معنوی لباس مهمی واسه مایلز مورالزه چون استارت راهش رو باهاش زد و اولین تجربه های ماجراجویی های سوپرهیرویی خودش رو توی این لباس تجربه کرد. به هرحال، تمام پیتر پارکر های قبلی از توبی مگوایر تا خود تام هالند هم یه لباس ابتدایی این چنینی داشتند، منتهی فرقش اینه که اونا خودشون با دست اون رو ساختند، اما مایلز مورالز اون رو از جای دیگه ای تهیه کرد.

- لباس اصلی مایلز مورالز (به سوی دنیای عنکبوتی/در میان دنیای عنکبوتی)

برخی معتقدند مرد عنکبوتی: به سوی دنیای عنکبوتی بهترین اثر مرد عنکبوتی یا حتی بهترین اثر سینمایی سوپرهیرویی ـه؛ در این بین، ظاهر و لباس به خصوص مایلز مورالز هم طبیعتاً توی شکل گیری این دیدگاه بی تاثیر نیست. این لباس اساساً بین مایلز مورالز و ظاهر قرمز و آبی رنگی که از مرد عنکبوتی توی جامعه شناخته شده تفاوت ایجاد میکنه. این از نکات مهم لباس اوست، اینکه مختص به خودشه و کپی برداری از کسی نیست. علاوه بر رنگ بندی، حتی برخی جزئیات لباس کاملاً با شخصیت مایلز مورالز مطابقت داره و بر اساس او شکل گرفته، مثل لوگوی عنکبوت وسط سینه ش که حالت دیوارنگاری یا گرافیتی داره که خب مایلز خودش خورهی این کاره ! این لباس همچنین نوعی بار احساسی و معنوی هم با خودش به همراه داره چون مایلز زمانی این رو به تن کرد که تصمیم به تغییر کردن و کمک به دوستانش گرفته بود و تازه به خودش باور پیدا کرده بود.

اما در قسمت دوم (در میان دنیای عنکبوتی) اگر دقت کرده باشید، نوارهای قرمز جدید از زیر بازوهای او تا کف دستش امتداد پیدا کرده اند (به همین خاطر هستش که وقتی پیتر بی. پارکر دوباره مایلز رو میبینه تعجب میکنه و بهش میگه که انگار زیر بغلش داره خونریزی میکنه!) و اون لوگوی عنکبوتی روی سینه اش هم در مقایسه با قبل تثبیت و از اون حالت فی البداهه خارج شده بود.

- لباس قرمز و مشکی مردعنکبوتی

توی فیلم «مرد عنکبوتی: دور از خانه»، پیتر پارکر یه لباس جدید واسه خودش دست و پا کرد که ترکیب رنگی متفاوتی توی اون استفاده شده بود یعنی قرمز و مشکی! این ترکیب همینجوریش هم طرفداران زیادی داره، چه برسه به اینکه توی لباس مرد عنکبوتی به کار بره! از ظاهر لباس بگیر تا قابلیت هایی که داره تا اوریجین استوری منحصر به فردش همگی باعث شدند به یکی از محبوب ترین کاستوم های سینمایی مرد عنکبوتی تبدیل بشه. ضمناً رنگ های این لباس جوری هستن که آدم یاد لباس مرد عنکبوتی برتر توی دنیای کمیک میفته! همچنین دستکش هاش هم شباهت زیادی به لباس مایلز مورالز دارند. یکی از لحظات مورد علاقه اسپایدی فن ها توی فیلم دور از خانه قطعاً مربوط به جاییه که پیتر خودش تک و تنها با استفاده از تکنولوژی استارک این لباس رو میسازه و طبق خواسته خودش اون رو شکل میده.

راستی، همین لباس توی اوایل فیلم راهی به خانه نیست هم با چند تغییر جزئی کوچیک دوباره مورد استفاده قرار گرفت.

- لباس مخفی کاری (Stealth Suit)

لباس مخفی کاری مردعنکبوتی اسپایدرمن

این همون لباسیه که ند اسمش رو گذاشته بود میمون شب!! این لباس مشکی رنگ که به لباس مخفی کاری معروفه و چندان هم بی شباهت به لباس معروف اسپایدرمن نوآر در دنیای کمیک نیست، شاید اونقدرا جذاب و خوش ساخت نباشه اما حداقل وظیفه خودش در راستای مخفی کردن هویت پیتر و مرد عنکبوتی به خوبی انجام میده و ضمناً یکی از متفاوت ترین طراحی ها رو داره. با این حال، این لباس بیشتر جنبه موقتی داشت و از اول هم قرار نبود تبدیل به یکی از لباس های اصلی اسپایدی بشه. راستش خود پیتر هم مثل اکثر هواداران زیاد باهاش حال نمیکرد، میگفت تنگه و اذیت میکنه!

- لباس پشت و رو (Inside-Out)

لباس پشت و رو

توی پروسه marketing فیلم «راهی به خانه نیست» بارها با لباسی تیره به همراه خطوط طلایی رنگ مواجه شدیم و اکثراً فکر کردن قراره توی این فیلم یه لباس جدید دارک تن اسپایدی ببینیم! اما خب تهش مشخص شد تمام این ها حقه مارول بوده و اصلاً خبری از یه کاستوم جدید نیست! این لباس که به لباس پشت و رو معروف شده، در واقع همون لباس قرمز و مشکی ابتدایی فیلمه که بعد از اینکه کثیف میشه، پیتر اون رو به صورت برعکس تنش میکنه و برای دقایقی از فیلم با این ظاهر دیده میشه. اگرچه این لباس اساساً طراحی متفاوتی نداره و همچنین علیرغم شلخته و نامنظم بودنش، دیزاین مشکی و طلایی تنوع جالبی بین کاستوم های اسپایدی بود و خیلی از هواداران هم از ترکیب رنگی این لباس استقبال کردند.

- لباس ترکیبی (Integrated Suit)

لباس ترکیبی مردعنکبوتی

توی «راهی به خانه نیست» میبینیم بعد از اینکه پیتر به دکتر اختاپوس کمک میکنه دوباره بتونه کنترل خودش رو به دست بگیره، او هم نانوتکنولوژیای که واسه مهار بازوان مکانیکی ش ازش استفاده میکرد رو به پیتر پس میده که باعث شد یه لوگوی عنکبوتی طلایی روی قسمت بالاتنه ی لباس او به وجود بیاد. هرچند این عنکبوت طلایی که اتفاقاً سایزش هم خیلی بزرگه تنها تفاوت دیزاین این لباس با لباس قبلی اسپایدی توی فیلمه، اما همین مورد کوچیک و ساده باعث شد از نظر بصری یکی از جذاب ترین کاستوم های مرد عنکبوتی رو شاهد باشیم. نتیجه ی کار یه چیزی شد بین زرق و برق های تکنولوژیکی آیرون اسپایدر و سادگیِ لباسِ کلاسیک و نرمال اسپایدی!

- لباس جدید و دست ساز مرد عنکبوتی

لباس دست ساز مردعنکبوتی

صحنه پایانی فیلم «راهی به خانه نیست» یه سورپرایز واسه هواداران بود و چیزی رو نشون داد که اصلاً انتظارش رو نداشتیم! در واقع، در انتهای فیلم بعد از اینکه دکتر استرنج اون طلسم کذایی رو اجرا میکنه و همه فراموش میکنن پیتر کیه، او میره و تنهایی یه لباس پارچه ای ساده واسه خودش میدوزه که کامل مشابه ورژن کلاسیک کمیک بوکی این شخصیته. تناسب رنگی فوق العاده، دیزاین ساده و بدون جزئیات اضافی به علاوه رنگ های آبی و قرمز زنده باعث شدند این کاستوم در بدو ورودش نظر همه رو جلب بکنه. بدین ترتیب، ظاهراً دیگه خبری از فناوری ها و ابزار های پیشرفته استارک و هوشی مصنوعی او نیست و این لباس به نوعی احیاءکننده ی لباس های پارچه ای و ساده اسپایدرمنه! بدین ترتیب قراره شاهد بازگشت این کاراکتر به ریشه و اصل خودش باشیم، جایی که مهارت ها و هوش و توانایی های شخصیش تنها دارایی او به عنوان یه ابرقهرمانه و وابستگی به کمک های بیرونی نداره.

محمد امین حیاتی (PotterCap-Spider)