10-کمیک-برتر-چه-می‌شود-اگر-؟-what-if-…-وات-ایف-میشد-اگر-کامیک-کمیک-داستان-مارول

به بهانه پایان فصل دوم از سریال انیمیشنی "وات ایف ...؟" از شبکه دیزنی پلاس این مقاله را تقدیم شما میکنیم.

مقدمه: از زمان چاپ نخستین کمیک وات ایف ؟ (What If?) در سال 1977، بیش از 200 شماره از این نوع داستان ها توسط مارول به چاپ رسیده است. وات ایف به داستانی گفته میشود كه جزئی از عالم اصلی مارول نیست. What if ها معمولا یك رخداد مهم و تثبیت شده را در دنیای اصلی مارول در نظر میگیرند و سپس سئوال میكنند كه اگر این رخداد اتفاق نمی افتاد یا جور دیگری اتفاق می افتاد، چی میشد؟ برای روشن شدن قضیه اجازه بدهید مثالی بزنم. مثلا همه میدانیم كه در شماره 121 از كمیك مرد عنكبوتی شگفت انگیز، «گوئن استیسی» كشته شد. حالا در نظر بگیرید كه يك نويسنده داستاني بنويسد با اين مضمون: اگر گوئن استیسی در آن شماره كشته نمیشد، آن وقت چه اتفاقي می افتاد؟ (این داستان واقعا نوشته شده و اینجا میتونید آن را با ترجمه فارسی بخونید). كمیك های what if معمولاً ایده های جالبی دارند و در سالهای اخیر باعث به وجود آمدن یك سری دنیاهای مختلف و موازی هم شده اند. ابتدا در این نوع داستان ها همیشه شاهد حضور شخصیت «واچر» هستین که شاهد یک اتفاق مهم در دنیای اصلی مارول است و سپس شرح میدهد که عواقب یک انشعاب یا واگرایی (divergence) از این رویداد مهم که در دنیایی دیگر رخ داده چه میتواند باشد. مارول بعدا این نقش واچر یا راوی را در داستان های وات ایف حذف کرد و خیلی وقتها هم لازم نبود که حتما سری جدیدی از what if منتشر کند، بلکه داستان های تک قسمتی به مناسبت های مختلف تحت عنوان وات ایف منتشر میشدند که بخشی از سری خاصی نبودند. در هر حال به بهانه پخش سریال تحت همین نام از دیزنی پلاس، تصمیم گرفتیم 10 داستان برتر what if را که ایده و اجرای خوبی داشتند و ارزش خواندن داشتند را خدمتتان معرفی کنیم.

10- شماره 13 از سری دوم کمیک های What If?

"چه میشد اگر پرفسور ایکس، جاگرنات میشد؟!"

کمیک وات ایف

«جاگرنات» با نام اصلی «کین مارکو» از ویلن های های نیرومند مارول و دشمنان معروف ایکس من است که برادر ناتنی «چارلز اگزاویر» (موسس و رهبر گروه مردان ایكس) به حساب میاد. او پسر مردی به نام «کرت مارکو» بود که وقتی پدر چارلز اگزاویر فوت میکنه با مادرش ازدواج میکنه و تبدیل میشه به ناپدری چارلز. منتهی چارلز را از پسر خودش (کین) بیشتر دوست میداشت و این باعث حسادت او میشد و باعث شد تا از چارلز کینه به دل بگیره. نكته جالب درباره او این است كه درسته كه دشمن بزرگ مردان ایكس محسوب میشه ولی یك جهش یافته نیست و نیروهایش را از یك وسیله مرموز و شیطانی به نام Cyttorak دریافت كرده! در حقیقت او وقتی در كشور كره بود وارد یك معبد باستانی شد و در آنجا جواهری یافت كه روی آن یك ورد نوشته شده بود. او با خواندن این وِرد به نیروهای Cyttorak دست یافت و بهش لقب جاگرنات دادند.

حالا در این داستان این سئوال مطرح شد که اگر در آن سفر به کره (که اگزاویر هم همراه مارکو حضور داشت) ، اگزاویر به جواهر سیتوراک دست میافت و جاگرنات میشد چی میشد؟ این سئوال جالبیه چون باعث میشه یک خلاء بزرگ پیش بیاد و آن هم مربوط میشه به فقدان وجود یک رهبر بزرگ و صلح طلب برای جهش یافته ها است. بدین ترتیب مگنتو تنها رهبر جهش یافته ها میشه که دنبال برتری بر انسان ها است. از سوی دیگر، اگزاویر هم که مجنون از قدرت های شگرفت خودش است، مگنتو رو شکست میده و دنیا رو فتح میکنه! در نهایت سایکلاپس رو داریم که گروه مقاومتی متشکل از جهش یافته ها تشکیل میده و با هم اگزاویر یا همان جاگرنات رو شکست میدهند. جالب بود، نه؟

9- شماره 58 از سری دوم کمیک های What If?

"چه میشد اگر پانیشر، مرد عنکبوتی را میکشت؟"

وات ایف پانیشر

هواداران قدیمی مارول خوب میدانند که اولین حضور «پانیشر» در دنیای کمیک مربوط میشه به شماره 129 از کمیک مرد عنکبوتی شگفت انگیز. در این کمیک یکی از دشمنان قدیمی اسپایدرمن به نام «شغال» ، پانیشر را فریب داد تا خیال کنه اسپایدرمن آدم خبیثی است و او را بکشه. اما پانیشر متوجه حقیقت شد. اما در این کمیک دیر متوجه حقیقت میشه و در نتیجه موفق میشه مرد عنکبوتی را بکشه! او هفته ها روی اسپایدرمن مطالعه میکنه تا بتونه شیوه ای برای کشتن او پیدا کنه: یک نسخه مصنوعی از دکتر اختاپوس درست و پرش میکنه از مواد منفجره. اسپایدرمن وقتی باهاش مواجه میشه حس عنکبوتی اش فعال میشه ولی به دلایل اشتباهی! یعنی فکر میکنه خطر از جانب دکتر اختاپوسه و حواسش به مواد منفجره نیست. و به همین دلیل از انفجار جون سالم به در نمیبره. در هر حال همیشه داستان هایی که در آن شاهد مرگ اسپایدرمن هستیم برامون جالبه چون در دنیای اصلی سابقه نداره این واقعا اتفاق بیفته. ضمن اینکه در این داستان نحوه کشته شدن او منطقی جلوه میکنه.

8- شماره 36 از سری نخست کمیک های What If?

"چه میشد اگر چهار شگفت انگیز قدرت فوق بشری به دست نیاورده بودند؟"

"چه میشد اگر چهار شگفت انگیز قدرت فوق بشری به دست نیاورده بودند؟"

مارول بارها نشان داده که یک ابرقهرمان نیاز ندارد که قدرت فوق بشری داشته باشد تا کارهای بزرگ انجام دهد. با این حال، ما قهرمانان بزرگ این شرکت را با قدرت های فوق بشری شان میشناسیم. در این what if جالب، داستانی را میخوانیم که نشان میدهد اگر اعضای گروه چهار شگفت انگیز در آن ماموریت فضایی به قدرت های دارای منشا کیهانی خود دست پیدا نمیکردند، چه میشد! دیدیم که چطور یک کسب و کار بزرگ به راه انداختند و نوعی ماجراجوی بین المللی شدند و یک مرکز تحقیقاتی بین کهکشانی نیز دایر نمودند. مهم تر اینکه، هیولایی را تنها با دانش خود شکست دادند، نه قدرت فوق بشری! نکته مهم درباره این داستان اینه که توسط یکی از برترین نویسندگان/طراحان تاریخ کمیک بوک به نام جان بیرن که اتفاقا run فوق العاده ای هم در کمیک های چهار شگفت انگیز داشته، خلق شد و واقعا ارزش خواندن را دارد.

7- شماره 27 از سری نخست کمیک های What If?

"چه میشد اگر فونیکس نمرده بود؟"

"چه میشد اگر فونیکس نمرده بود؟"

این یکی از داستان های محبوب نزد هواداران است، مخصوصاً به خاطر کاورش که توسط فرانک میلر معروف خلق شده. در داستان دیدیم ک چطور مردان ایکس و فونیکس (جین گری) به کهکشان شی آر سفر کرده و گالاکتوس را شکست میدهند و برای امپراتوری شی آر به نوعی قهرمان تبدیل میشوند. در راه خانه همه خیال میکنند که نیروی فونیکس تحت کنترل جین گری است ولی شاهد هستیم که او آهسته آهسته داره تحت نفوذ این نیروی مخرب قرار میگیره و برای رفع عطش فونیکس ، سیارک ها و همچنین ستاره کوچکی را نابود میکنه. کیتی پراید متوجه مشکل میشه و جین گری رو مورد نکوهش قرار میده که باعث میشه جین کنترل خودش رو از دست بده و او را جزقاله بکنه! مردان ایکس سعی میکنند جلویش را بگیرند ولی او آنها را یکی یکی از پا درمیاره (حتی سایکلاپس محبوبش را). تا اینکه نیروی فونیکس کاملا بر او مسلط میشه و آنقدر رشد میکنه که نه تنها کل سیاره بلکه به کل کهکشان و فراتر از آن سرایت میکنه! و این پاسخی بود بر کسانی که میپرسیدند اگر جین گری در پایان داستان "حماسه فونیکس سیاه" خودکشی نمیکرد، چه میشد؟

6- شماره 16 از سری دوم کمیک های What If?

"چه میشد اگر ولورین با کونان بربر میجنگید؟"

"چه میشد اگر ولورین با کونان بربر میجنگید؟"

شاید با خود فکر کنید هیچ دلیلی وجود ندارد که ولورین و کونان با هم در یک دنیای مشترک حضور داشته باشند، چه برسد که با هم بجنگند. در این داستان ولورین در حین رخ دادن رویداد ققنوس سیاه، پس از گشت و گذار کردن در مقر ناظر (Watcher) به صورت ناخواسته وارد یک دنیای موازی می‌شود. ولورین در این دنیا با رد سونیا (Red Sonja) ملاقات می‌کند و به دلیل شباهتش با جین گری به اون علاقه پیدا می‌کند. این مسئله باعث می‌شود تا کونان حسابی از خجالت ولورین در بیاید و او را تا حد مرگ کتک بزند.

از اینجا به بعد اتفاقات عجیب می‌شود. ولورین به خوی حیوانی خود برمیگردد و به دنبال کونان می‌افتد. در این حین، دری به سمت دنیای ولورین باز می‌شود و او فرصت بازگشت را پیدا می‌کند. با این حال، اتفاقات جوری رقم می‌خورند که کونان وارد آن دریچه می‌شود. او با تمام جهش یافته‌های دنیای مارول می‌جنگد و حتی به دلیل شباهت جین گری با رد سونیا سایکلاپس را به قتل می‌رساند. این اتفاق باعث می‌شود که تمرکز افراد از ققنوس سیاه برداشته شود و تمام کره زمین تسخیر شود. ولورین هم زندگیش را به عنوان معشوقه رد سونیا ادامه می‌دهد. این کمیک واقعا رویارویی رویایی هواداران کمیک را به تصویر میکشد!

5- شماره 19 از سری نخست کمیک های What If?

"چه میشد اگر مرد عنکبوتی هرگز یک جنگجو با جنایت نمیشد؟"

"چه میشد اگر مرد عنکبوتی هرگز یک جنگجو با جنایت نمیشد؟"

ما در گذشته داستانی را دیدیم که در آن پیتر پارکر هیچوقت به قدرت‌های عنکبوتی‌اش دست پیدا نکرد اما این کمیک بوک به سوالی جالب‌تر می‌پردازد و آن این است که چه می‌شد اگر مرد عنکبوتی هیچوقت تبدیل به یک ابرقهرمان نمیشد و به انجام جرم و جنایت روی می‌آورد؟ چه میشد اگر خودش را از جامعه جدا میکرد؟ و یا حرفه کشتی گیری حرفه‌ای را ادامه می‌داد؟

پیتر پارکر در این کمیک بوک تبدیل به یک شخصیت تشنه شهرت تبدیل می‌شود. او پس از جنگیدن و متوقف کردن دزدی که قرار بود عمو بن را به قتل برساند، متوجه شد که می‌تواند از قابلیت‌هایش برای بازی در فیلم‌های سینمایی استفاده کند. مرد عنکبوتی مدتی بعد تبدیل به معروف‌ترین چهره مشهور در تمام کشور می‌شود و پس از آن تصمیم می‌گیرد موسسه‌ای تاسیس کند تا در آن جامعه را در جریان کارهای دیگر ابرقهرمانان قرار دهد. در نهایت، شهرت روی پیتر تاثیر خود را می‌گذارد و او بیش از حد به خودش فشار می‌آورد. این قضیه بیشتر به این خاطر است که جی جوناه جیمسون که واقعا از این نسخه مرد عنکبوتی متنفر است نقشه‌ای هوشمندانه می‌کشد تا به وسیله آن مرد عنکبوتی را زمین گیر کند. مرد عنکبوتی به دردویل پیشنهاد بازی در فیلم بعدی‌اش را می‌دهد و به کمک او نقشه جیمسون را خنثی می‌کند. دردویل تا حد مرگ آسیب می‌بیند و مرد عنکبوتی جیمسون را به عنوان شخصیت شرور اصلی معرفی می‌کند و بالاخره پیتر پارکر کم کم با مسئولیت پذیری آشنا می‌شود.

4- شماره 44 از سری نخست کمیک های What If?

"چه میشد اگر کاپیتان آمریکا امروز از یخ ها بیرون می آمد؟"

وات ایف کاپیتان امریکا

همانطور که همه می‌دانیم، کاپیتان آمریکا در گذشته به اعماق دریا می‌افتد و منجمد می‌شود و نیمور او را پیدا می‌کند. کاپیتان آمریکا به جامعه بازمیگردد و عدالت را بین مردم برقرار می‌کند. او با ابرشرورها می‌جنگد و به بقیه ابرقهرمان‌ها کمک می‌کند تا بهتر بتوانند کار خود یعنی امن نگه داشتن دنیا در مقابل نیروهای اهریمنی را انجام دهند.

در این داستان همچین اتفاقی نمی‌افتد. در این نسخه جسم استیو راجرز سال 1983 پیدا می‌شود. در این نسخه کاپیتان آمریکا تاثیر زیادی روی جامعه آمریکا نمی‌گذارد چرا که یک سرباز تصمیم می‌گیرد نسخه تقلبی کاپیتان آمریکا و باکی را که فکر می‌کند واقعی هستند را به دنیا برگرداند. اینطور که به نظر می‌رسد، اعتقادات این نسخه از کاپیتان آمریکا به اندازه نسخه اصلی پاک نیستند. کاپیتان آمریکای قلابی تنها هدفش محافظت از آمریکا در برابر کمونیسم است و به دنبال برقرار کردن قوانین عجیبی است که آمریکا را به یک حکومت منزوی تبدیل می‌کند. حتی وقتی کاپیتان آمریکای واقعی دوباره به زندگی بازمیگردد، این نسخه از کشور را با آلمان نازی‌ها اشتباه می‌گیرد. استیو راجرز به یک گروه مقاومت می‌پیوندد که توسط نیک فیوری، جی جوناه جیمسون و مرد عنکبوتی رهبری می‌شود، می‌پیوندد. آن‌ها با کمک یکدیگر آمریکا را دوباره به دست می‌آورند و روند بهتر کردن کشور را در دستور کار قرار می‌دهند. ایده این داستان واقعا بکر بود ...

3- شماره 32 از سری نخست کمیک های What If?

"چه میشد اگر اونجرز به مزدوران کورواک تبدیل میشدند؟"

"چه میشد اگر اونجرز به مزدوران کورواک تبدیل میشدند؟"

در سال 1982 اونجرز در داستانی با یکی از بزرگ‌ترین دشمنان خود یعنی کورواک (Korvac) رو به رو شدند که می‌توانست تمام انرژی‌های دنیا را تحت کنترل خود قرار دهد و موفق شد تعداد زیادی از انتقام جویان را به قتل برساند. در ادامه کرواک به دلیل خیانت معشوقه‌اش، کارینا (Carina)، از همه چیز ناامید می‌‎شود و دست از تصمیمش که حاکمیت بر جهان بود، برداشت. در این داستان کورواک هیچوقت از تصمیمش دست نمی‌کشد و بیش از پیش مصمم می‌‎شود تا هدفش را محقق کند. چیزی که این داستان را جالب می‌کند این است که در این کمیک کورواک فکر می‌کند دارد کار درست را انجام می‌دهد و در این راستا کارهایی انجام می‌دهد تا دنیای خودش را جای امن‌تری برای زندگی کردن کند. یکی از کارهایی که انجام می‌دهد این است که مانع دسترسی خدایان به دنیایش می‌شود و تعدادی از ابرقهرمانان بسیار قدرتمند را طرد می‌کند و برای خودش یک نسخه شیطانی از اونجرز دست و پا می‌کند که تصمیم دارند تا ناظر (Watcher) را به قتل برسانند. این تصمیمش باعث می‌شود تا ناظر گروهی از قدرتمندترین موجودات کهکشان را گرد هم آورد تا یک بار برای همیشه کرواک را شکست دهند.

وقتی که نقشه ناظر شکست می‌خورد، تمامی افراد قدرتمند جهان با یکدیگر متحد می‌شوند تا کورواک را به قتل برسانند. در انتها، کورواک تصمیم می‌گیرد از دستگاهی به نام باطل کننده نهایی (The Ultimate Nullifier) استفاده کند و با آن تمام جهان را نابود می‌کند. واقعا داستانی مبهوت کننده و غیر منتظره را شاهد بودیم!

2- شماره 32 از سری نخست کمیک های What If?

"چه میشد اگر اونجرز بدون ریک جونز در جنگ بین کری – اسکرال ها شرکت میکردند؟"

"چه میشد اگر اونجرز بدون ریک جونز در جنگ بین کری – اسکرال ها شرکت میکردند؟"

در سال 1980 مارول داستانی را منتشر کرد که در آن ریک جونز خودش را میان نبرد بین امپراطوری کری و اسکرال‌ها می‌یابد. رهبر کری در نهایت ریک جونز را دستگیر می‌کند و با استفاده از قدرت‌های ذهنی خارق العاده‌اش اسکرال‌ها را شکست می‌دهد و پیروز جنگ می‌شود. سپس داستان به پایان می‌رسد.

در این نسخه اتفاقات به همین سادگی نیستند. در این نسخه، رونان ریک جونز را قبل از اینکه بتواند به ابزاری برای کمک به کری تبدیل شود به قتل می‌رساند. این اتفاق باعث می‌شود تا اسکرال‌ها برتری بزرگی به دست بیاورند و سلاح هسته‌ایشان را به سمت کره زمین هدف بگیرند. پروفسور اگزاویر که نمی‌توانست همچین اتفاقی را بی جواب بگذارد تصمیم گرفت تا تمامی دنیای مارول یعنی ابرقهرمانان و ابرشروران را با یکدیگر متحد کند و به اسکرال‌ها حمله کند. همه شخصیت‌های مارول از دکتر دووم گرفته تا دردویل به جنگ اسکرال‌ها می‌روند و یکی از بزرگ‌ترین داستان‌های کراس اور مارول را خلق می‌کنند. با این حال، حتی این اتفاق هم نتوانست جلوی اسکرال‌ها را بگیرد. این اتفاق فقط وقتی می‌افتد که دختر امپراطور اسکرال‌ها تصمیم می‌گیرد آن‌ها را مجبور کند که کارها را به روش صلح آمیزتری پیش بگیرند و ماجرا به پایان برسد. داستانی پرمغز از یکی از بهترین قصه های اونجرز!

1- شماره 1 از سری اول كمیك What If

"چی میشد اگر اسپایدرمن به گروه چهار شگفت انگیز ملحق میشد؟"

وات ایف مرد عنکبوتی چهار شگفت انگیز

درباره اهمیت سری كمیك های What if هر چه بگوییم كم است چون درسته كه مارول قبل از این سری هم به نوعی ایده دنیاهای موازی یا Multiverse را شروع كرده بود ، ولی What if بود كه در هر شماره خود یك دنیای دیگر را در معرض دید خوانندگان قرار میداد. ضمن اینكه چون رخدادهای مهم و نمادین دنیای اصلی را دستمایه خود قرار میداد پس بنابراین شاهد پیچش های داستانی جالبی هم در داستان ها بودیم. ضمنا، در كل ایده اصلی what if خارق العاده بود چون همیشه با یك قضیه آشنا برای خوانندگان شروع میشد ولی به زودی داستان به نقطه ای میرسید كه از دنیای اصلی جدا شده و به سمت متضادی میرفت و اینجاست كه لحظات fun آغاز میشد! در این داستان تاریخی هم میبینیم كه داستان همان طوری شروع میشود كه در شماره 1 كمیك مرد عنكبوتی شگفت انگیز دیدیم. در آن داستان مرد عنكبوتی سعی كرد به گروه چهار شگفت انگیز ملحق بشه چون فكر میكرد اینطوری میتواند از آنها حقوق بگیرد ولی فهمید اشتباه میكند و از این كار منصرف شد. ولی در این داستان میبنیم كه سوزان استورم به پیتر میگوید: "برگرد" و بنابراین او هم كه تحت تاثیر این دختر جذاب قرار گرفته ، تصمیم میگیرد عضو چهار شگفت انگیز شود. در نتیجه اسم گروه به "پنج شگفت انگیز" تغییر میابد.

پنج شگفت انگيز

یكی دیگر از نقاط قوت سری what if این بود كه به نویسندگان اجازه میداد داستان های دارك یا شوكه كننده ای بنویسند (حتی گفته میشه خیلی از نویسنده های مارول به خاطر همین قضیه با كمال میل برای این سری داستان مینوشتند). در ضمن چون داستان ها اكثر تك قسمتی یا اصطلاحا one-shot بودند، بنابراین نویسنده دیگر نگران تبعات اتفاقاتی كه بر سر شخصیت ها می آمد نبود چون قرار نبود قسمت های بعدی داستان را بنویسد! در هر حال در این داستان هم میبنیم كه با اضافه شدن مرد عنكبوتی به چهار شگفت انگیز، سوزان استورم حس میكند كه دیگر بهش نیازی نیست و بنابراین گروه را ترك و نزد «نیمور» ملقب به Sub-Mariner (كه از قبل به سوزان علاقه رومانتیك هم داشته) میرود.

سوزان استورم - نيمور

این تصمیم سوزان كاملا منطقی جلوه میكند چون به اعتقاد هواداران چهار شگفت انگیز یكی از معدود نقاط ضعف run جاویدان استن لی و جك كربی در كمیك های Fantastic Four ، شخصیت پردازی ضعیف سوزان بود چون خیلی وقتها انگار حضورش در گروه غیر ضروری بود. بنابراین وقتی در اینجا گروه را ترك میكنه خواننده كاملا باور میكنه و حتی بهش حق میده. ولی رفتن سوزان استورم از چهار شگفت انگیز منجر به بروز حوادث تلخی در داستان میشه و ... در هر حال، این كمیك بسیار مهمه چون سنگ بنای سری مهمی به نام What if را گذاشت و فرمول روایت داستان هایی كه در عالم موازی روایت میشوند را تثبیت كرد. اهمیت این داستان ها و دنیای موازی وقتی بیشتر میشود كه میبنیم در سالهای اخیر بسیاری از رویداد (event) های مارول از آنها سرچشمه گرفته اند؛ رویدادهایی نظیر "عصر الترون" ، "جنگ های پنهان" یا "دنیای عنكبوتی" (كه اتفاقا در آن دیدیم «مورلان» مرد عنكبوتی همین دنیایی كه به چهار شگفت انگیز ملحق شده را كشت!)

نویسنده: محمد شیرزاده

(Banshee)