در این مقاله به دستاوردها و موفقیت های کمیک های مشهور و پراهمیت "مرد عنکبوتی نهایی" (Ultimate Spider-Man) میپردازیم.

مقالات زیر را هم بخوانید:

مقدمه: «مرد عنکبوتی نهایی» (Ultimate Spider-Man) نام یک مجموعه کمیک بوکی از انتشارات مارول است که چاپ نسخه (volume) نخست آن از سال 2000 تا 2011 ادامه یافت. این کمیک در واقع تلاشی بود برای مدرن کردن محبوب ترین ابرقهرمان مارول یعنی اسپایدرمن. "مرد عنکبوتی نهایی" را میتوان بدین شکل توصیف کرد: "اگر پیتر پارکر به جای دهه 60 میلادی، در قرن بیست و یکم خلق میشد، چه میشد؟" در نتیجه، خوانندگان این مجموعه با اسپایدرمنی روبرو بودند که بار دیگر یک نوجوان دبیرستانی شده بود و تمام دنیای اطرافش به روز تر و منطبق با قرن جدید به نظر میرسید. در هر حال، مرد عنکبوتی نهایی کمیک بسیار موفقی از آب درآمد به طوریکه شماره نخست آن در هر حال حاضر به مبلغ بسیار گزافی در حراجی ها به فروش میرسد. موفقیت بی سابقه این مجموعه مارول را بر آن داشت تا مجموعه های دیگری مثل "مردان ایکس نهایی"، "چهار شگفت انگیز نهایی" و ... منتشر کند. نویسنده و طراح "مرد عنکبوتی نهایی" به ترتیب «برایان مایکل بندیس» (Brian Michael Bendis) و «مارک بگلی» (Mark Bagley) نام داشتند. آنها 111 شماره از این کمیک را با همکاری یکدیگر خلق کردند که در نوع خود بینظیر است. آنها منشا و نحوه تبدیل شدن پیتر پارکر (که قبلاً در فقط 11 صفحه در شماره 15 "فانتزی شگفت انگیز" به دست «استن لی» و «استیو دیتکو» خلق شده بود) را شرح و بسط دادند و در قالب یک داستان 7 قسمتی 180 صفحه ای (!) روایت کردند. آنها در ضمن سعی کردند دیزاین، شکل ظاهری و منشا بسیاری از دشمنان کلاسیک اسپایدرمن را تغییر دهند (به طور، «گرین گابلین» به جای آنکه ماسک بر صورت بزند و با گلایدرش پرواز کند، به غولی آتشین تبدیل شد که میتوانست مثل «هالک» پرش های بلند انجام دهد ویا «ونوم» دیگر منشا فضایی نداشت و ...)

ultimatespider-man038 ونوم مرد عنکبوتی نهایی ultimatespider-man001 شماره نخست مرد عنکبوتی نهایی ultimatespider-man113 گرین گابلین

در ضمن کاراکترهای مکمل داستان های کلاسیک اسپایدرمن هم بعضاً دچار تغییرات فراوانی شدند (مثلاً «مری جین» همکلاسی پیتر شد و از خیلی جهات به او شباهت پیدا کرد). بندیس و بگلی بسیاری از داستان های مشهور و کلاسیک اسپایدرمن را نیز به شکلی نو و با پیچش های غیر منتظره روایت کردند. به طور مثال در داستان جنجالی "سرگذشت کلون" یا Clone Saga که در حول و حوش شماره 100 "مرد عنکبوتی نهایی" به چاپ رسید، این «دکتر اختاپوس» بود که از روی پیتر پارکر کلون درست کرد! جالب اینکه کلون های اسپایدرمن یکی «عقرب» (Scorpion) نام داشت و دیگری «زن عنکبوتی» (Spider-Woman) ! پس از مارک بگلی، «استوارت ایمونن» (Stuart Immonen) طراح مجموعه شد. سپس پس از 160 شماره و مرگ غم انگیز پیتر پارکر به دست دشمنان اش، این مجموعه نیز به پایان رسید. البته بلافاصله کمیک جدیدی تحت عنوان "کمیک های نهایی: اسپایدرمن" (Ultimate Comics: Spider-Man) چاپ شد که در آن قهرمان جدید و سیاه پوستی به نام «مایلز مورالز» (Miles Morales) جای پیتر پارکر را گرفت. نویسنده این مجموعه (که چاپ آن همچنان ادامه دارد) کماکان برایان مایمل بندیس میباشد ولی طراح آن «سارا پیکلی» (Sara Pichelli) است. در هر حال، "مرد عنکبوتی نهایی" از اهمیت بسیاری در تاریخ کمیک بوک های اسپایدرمن برخوردار است و در این مقاله قصد داریم به دستاوردهای آن اشاره کنیم. در واقع، در ادامه به بررسی عواملی كه این سری را خیلی خاص و محبوب كرده میپردازیم و همچنین خواهیم گفت كه نویسندگان مارول باید بر روی چه مسائلی تمركزكنند تا بتوانند فصل بعدی فعالیت های مرد عنكبوتی را نیز این چنین خاص و محبوب كنند.

ultimatespider-man102 کمیک استریپ اسپایدرمن نهایی ultimatespider-man111 کمیک استریپ اسپایدرمن ultimatespider-man103 کلون ساگا

احیای بازار

"مرد عنكبوتی نهایی" كتابی بود كه درسال 2000 صنعت كمیك به شدت به آن نیاز داشت . پس از حادثه سقوط بازار در اواخر دهه 1990 اكثر خواننده ها از خواندن كمیك فراری بودند. كسانی هم كه سعی میكردند دوباره به خواندن كمیك روی بیاورند با خیل عظیمی از كتاب های ابرقهرمانی پیچیده و غیرقابل دسترسی مواجه شدند.

مرد عنكبوتی نهایی هدفش این بود که مخاطبین جدیدی که حال و حوصله نداشتند تاریخچه قطور کمیک های مارول را بخوانند، را به سوی مجلات مصور جذب کند. بنابراین این سری نسخه ای به روز شده و جدید از دنیای مارول ارائه داد. جهان نهایی یا Ultimate ، جهانی بود كه در آن دنیایی به واقعیت نزدیك تر به خواننده ارائه میشد و جنبه های احمقانه و غیر قابل باور در آن حذف شده بود. اما از همه مهمتر این بود كه برای خوانندگان جدید و قدیمی یك شروع تازه به ارمغان آورد.

پیتر پاركر جوانتر

سخت است كه كاراكترهای دنیای Ultimate را از همتایان كلاسیك خودشان برتر دانست. زیرا سری Ultimate هنوز نوپاست و تنها تقریباً 13 سال از عمرش میگذرد، در حالیکه کمیک های کلاسیک مارول بیش از 50 سال است که در حال چاپ شدن هستند و بارها در گونه های دیگر سرگرمی مثل سینما و انیمیشن حضور یافته اند. اما بهترین كاركترهای دنیای Ultimate كسانی هستند كه تجربه ی جدیدی از خواندن را به خواننده ارائه كنند و پیتر پاركر نهایی در این عمل موفق بوده .

در "مرد عنکبوتی نهایی"، پیتر پاركر به اصل و ریشه خودش برگشت. او باز هم دانش آموز دبیرستانی ای بود كه سعی داشت به نوعی با مشكلات ناشی از كار و زندگی اش کنار بیاید. او بیشتر از تمایل به ازدواج با مری جین به دنبال رنج و لذت های عشق های نوجوانانه بود. این نسخه از مرد عنكبوتی بیشتر اشتباه میكرد و زندگی او بسیار خطرناك و غیرقابل پیش بینی بود كه تا پایان سری بخاطر اشتباهاتش چند بار تا دم مرگ رفت.

ultimate-peter-parker پیتر پارکر

حتی اطرافیان مرد عنكبوتی (دوستان و دشمنان) نیز به روز شده بودند . مردانی مثل گرین گابلین، دکتر اختاپوس و ونوم. «زن عمو می» هم از زنی نحیف و سالخوره به ستونی قوی و استوار برای پیتر تبدیل شد. كاراكتر های جدیدی هم آمدند مانند «كیتی پراید» (Kitty Pride) معشوقه جدید پیتر و «كونگ» (Kong) قلدری كه با پیتر دوست بود و البته «مشعل انسانی» (Human Torch) و «مرد یخی» (Ice Man) كه بارها و بارها به کمک اسپایدرمن شتافتند و حتی برای مدتی در خانه پیتر پارکر زندگی کردند!

واقعا شگفت انگیز است كه بگوییم "مرد عنکبوتی نهایی" توانست حتی در سری اصلی کمیک های اسپایدرمن یعنی "اسپایدرمن شگفت انگیز" تغییراتی ایجاد كند (رد پای این مجموعه در فیلم های جدید مرد عنکبوتی ساخته «مارک وب» نیز قابل مشاهده است).

طراح و نویسنده خلاق و استوار

بارها شده که دیده ایم یک مجموعه کمیک بوکی با یک طراح و نویسنده خوب شروع به کار کرده اما به یکباره و به دلایل گوناگون طراح و نویسنده جدیدی جای آنها را گرفته اند. این موضع ضد حال بدی برای هواداران به شمار می آید ولی تقریباً هرگز درباره "مرد عنکبوتی نهایی" صدق نکرده. در واقع آقای بندیس شماره نخست این مجموعه را در سال 2000 نوشت و خیلی زود به آن پر و بال داد. او تا به حال نویسنده تمام شماره ها و نسخه های "مرد عنکبوتی نهایی" بوده و حتی سری های فرعی ای مثل Ultimate Six و Ultimate Marvel Team-Up و Ultimate Origins را هم خودش نوشته و از معماران اصلی تاریخ مارول نوین به شمار میرود.

به همین دلیل وقتی دیگر سری های دنیای Ultimate افت کردند، "مرد عنکبوتی نهایی" هنوز سر حال و قبراق به پیش میرفت. بندیس غالبا میتوانست به طرح های داستان رنگ و بو دهد و آن ها را به راحتی تا چند سال ادامه دهد. حتی اکنون و بعد از گذشت بیش از 180 شماره به سختی میتوان گفت كه بندیس کم آورده است و او هنوز ایده های بکری دارد. "مرد عنکبوتی نهایی" همینطور توانست سطح جدیدی از انسجام بصری را به رخ بكشد. مارک بگلی (که در دهه 90 میلادی هم ثابت کرده بود یکی از بهترین و قابل اتکا ترین طراحان اسپایدرمن است) در 110 شماره اول طراحی منحصر بفرد بود. او و بندیس سرانجام توانستند ركوردی كه توسط «استن لی» و «جك كربی» در کمیک های "چهار شگفت انگیز" به عنوان طولانی ترین همکاری میان یک نویسنده و طراح کمیک بوکی بر جای مانده بود، را بشكنند. حتی بعد از بگلی و مرگ پیتر پارکر، "مرد عنکبوتی نهایی" به طراحان گمنام تر اما بسیار مستعدی همچون استوارت ایمونن و سارا پیکلی سپرده شد و آنها به خوبی راه بگلی را ادامه دادند و اجازه ندادند "اسپایدرمن نهایی" از نظر طراحی و سبک بصری افت کند.

"مرد عنکبوتی نهایی" در دیگر رسانه ها

"مرد عنکبوتی نهایی" نه تنها توانست خوانندگان جدیدی را جذب كند بلکه در دیگر رسانه ها نیز مشغول جذب هواداران جدیدی برای مردعنكبوتی بوده است . شرکت بازیسازی Activision در سال 2005 بازی فوق العاده Ultimate Spider-Man را عرضه کرد که داستانش توسط بندیس نوشته شده بود و بگلی هم به عنوان مشاور در کنار تیم سازنده قرار داشت. این بازی به لطف سبک بصری منحصر به فردش در خلق دنیایی کاملاً کمیک بوکی، هنوز هم به عنوان یکی بهترین عناوین ساخته شده از کمیک های ابرقهرمانانه به شمار میرود.

بازی ultimate spider-man

Activision بعدها چندین بازی دیگر را نیز براساس کمیک های "مرد عنکبوتی نهایی" منتشر ساخت. در سالهای اخیر نیز بازی موفق Spider-Man Shattered Demensions به بازار آمد كه مرد عنكبوتی نهایی در آن یكی از 4 شخصیت اصلی بود . "مرد عنکبوتی نهایی" همچنین تاثیر واضحی بر سریال کارتونی محبوب هوادارن اسپایدرمن یعنی "اسپایدرمن خارق العاده" (Spectacular Spider-Man) داشت زیرا در این سریال تحسین شده نیز پیتر بار دیگر به ریشه های اصلی اش برگردانده شده و از ایده های اریجینال و بکر "مرد عنکبوتی نهایی" در آن استفاده شده بود. شركت مارول درحال حاضر نیز مارول درحال پخش انیمیشنی بنام Ultimate Spider-Man است كه چند قسمت آن توسط بندیس نوشته شده.

نگاهی به آینده

پیترپاركر نهایی با آخرین فداكاری ای كه كرد، كشته شد اما در سری جدید او جایش را به «مایلز مورالز» داد. مايلز يك نوجوان 13 ساله از محله بروكلين نيويورك است كه پدرش سياهپوست و مادرش نيز اصليتي از آمريكاي جنوبي دارد. مارول با انتخاب او دست به ریسک بزرگی زد (خیلی ها مارول را متهم کردند که با به قدرت رسیدن «باراک اوباما» و رئیس جمهور شدن یک فرد سیاه پوست، میخواهد خودشیرینی کند!) ولی ظاهراً مورالز توانسته بسیار موفق باشد و هواداران بسیاری را برای خود دست و پا کند. مورالز هم مثل پیتر نیروهای خودش را از یک عنکبوت تغییر یافته ژنتیکی بدست آورده ولی تفاوت هایي نيز با او دارد.

miles morales spider-man مایلز مورالز

به طور مثال او با ابتدا پدر و مادرش زندگی ميكرد و دوست دارد یک نوجوان عادی باشد تا یک ابرقهرمان. اما در عین حال با برخی از اطرافیان پیتر پارکر مثل گوئن استیسی، مری جین، زن عمو می، نیک فیوری و ... ملاقات کرده است و بدین ترتیب ارتباط او به نوعی با میراث پیتر پارکر حفظ شده است. البته اخيراً با مرگ مادرش زندگي مايلز هم دچار تراژدي عظيمي شد و معلوم شد كه او هم مثل پيتر پاركر بايد تاوان اسپايدرمن بودن خود را بدهد. به هر حال باید اعتراف کرد که ادامه دادن "مرد عنکبوتی نهایی" بدون پیتر پاركر ایده و حركت جالبی است و باید همچنان منتظر داستان ها و ایده های جذاب برایان مایکل بندیس باشیم!

محمد شیرزاده

(Banshee)